Belga, een meerwaarde voor elke nieuwsredactie

Hoewel het nationale persagentschap Belga meestal buiten het licht van de spotlights werkt, vormt de berichtgeving van Belga voor veel redacties een sterke basis waarop ze zelf verder kunnen bouwen. Belga levert feitelijke informatie die grondig gecheckt wordt op waarachtigheid en die enkel wordt verspreid wanneer er zekerheid is over de juistheid ervan. Toch vragen heel wat lezers of gebruikers van andere nieuwsmedia zich af waarom Belga-berichten vaak integraal op websites gepubliceerd worden. Hebben de redacties dan zelf geen journalisten die die berichten kunnen schrijven? En zijn die berichten wel betrouwbaar? RTBF zocht het uit voor haar lezers, kijkers en luisteraars.

Attente gebruikers van nieuwsmedia zien Belga vaak opduiken als bron van artikels. Op verschillende nieuwssites verschijnt soms hetzelfde bericht, vaak letterlijk dezelfde tekst waar hooguit een aantrekkelijkere titel of enkele foto’s aan toegevoegd werden. Lezers ervaren dat als gemakzucht, maar begrijpen de meerwaarde van die Belga-berichten vaak niet. Op zijn website heeft de RTBF een antwoord geformuleerd op veelgestelde vragen van lezers, waarin uitgelegd wordt wat Belga voor andere redacties betekent. Negen bouwstenen komen daaruit naar voren.

Extra correspondent

RTBF beschouwt Belga als een soort correspondent, die dicht bij de bron zit en snel betrouwbaar nieuws kan brengen. “Mochten we onze journalisten elke dag vragen om op een vast uur te bellen met het parket, de brandweer en de politie om te informeren of er de voorbije nacht iets gebeurd is en of er iets te gebeuren staat, zouden die niets anders meer kunnen doen”, getuigt Thomas Mignon, adjunct-hoofdredacteur van de nieuwssite van RTBF. “Dat is het werk van de correspondenten van Belga. Wij laten hen hun werk doen. En als we het dan puur over Vlaanderen hebben: we hebben geen Nederlandstalige lokale redactie. Als het om een belangrijke gebeurtenis gaat, kunnen we een Brussels journalist sturen, maar niet voor om het even wat.”

Agenda

Bij Belga wordt dagelijks een uitgebreide agenda opgemaakt waarin politieke, juridische maar ook andere gebeurtenissen worden opgelijst. Die agenda helpt andere redacties om hun eigen planning op te maken en te bepalen voor welke items ze eigen journalisten zullen inzetten en voor welke zaken ze zullen rekenen op de berichtgeving van Belga. Het aantal eigen berichten is nog steeds groter dan de overnames van Belga-berichten, maar samen vormen die artikels een mooie mix van feitelijke berichtgeving, achtergrondinformatie en uitgebreide reportages. Die mix toont de actualiteit die volgens de eigen redacties op dat moment het belangrijkst is om te delen met lezers, kijkers of luisteraars.

Alarmfunctie

Bij breaking news heeft Belga een alarmfunctie. Belga brengt onmiddellijk een kort bericht van een paar zinnen, dat de andere redacties onmiddellijk op hun website kunnen publiceren. Op dat moment schiet hun eigen netwerk in actie. “Het bericht van Belga fungeert als alarmknop waarmee we aan de slag gaan”, zegt Mignon. “We vullen het bericht aan en diepen het verder uit. Daarna bereiden we de publicatie voor. Als openbare omroep is het ook onze taak om de mensen snel te informeren. Het persagentschap Belga zet ons als het ware op weg.”

Prioriteiten

Maar niet voor elk Belga-bericht is nog bijkomend werk van de eigen redactie nodig. Soms volstaat het om het Belga-bericht over te nemen. “We gaan geen uren investeren enkel en alleen omdat we graag teksten herschrijven”, zegt Mignon daarover. “De info is beschikbaar en betrouwbaar. Het heeft geen zin het werk van iemand die daarvoor betaald werd, nog eens over te doen.” Elke redactie bepaalt zelf wat haar prioriteiten zijn en welke klemtonen ze zelf nog wil leggen. “RTBF is klant bij Belga en betaalt een abonnement voor de toegang tot berichten (en beelden) en voor het recht om die te gebruiken. Of we dat doen, is een redactionele keuze die we geval per geval evalueren. Sommige informatie vinden we minder belangrijk om het verschil te maken.”

Betrouwbaarheid (versus snelheid)

Bij Belga zal een bericht pas verspreid worden wanneer er zekerheid is dat de inhoud klopt. Hoofdredacteur Hans Vandendriessche legt uit: “Twintig jaar geleden waren we voor ongeveer 70 procent van het nieuws de eersten die ermee naar buiten kwamen. De komst van de sociale media, zowat tien jaar geleden, heeft daar verandering in gebracht. Vaak waren ze ons te snel af. Aanvankelijk probeerden we die concurrentie aan te gaan, maar dat was fout want we waren al bij voorbaat verloren. We zijn toen beginnen nadenken en we hebben beslist om veeleer uit te groeien tot ‘fact checkers’. Het controleren van feiten is onze prioriteit, pas daarna verspreiden we het nieuws.”

Rechtzettingen/correcties

Toch sluipt er af en toe een foutje in de berichtgeving van Belga, maar eventuele fouten worden snel rechtgezet. Vaak gaan de fouten niet over de kerninformatie maar over de context. Onlangs verscheen bijvoorbeeld een rechtzetting na een bericht dat politica Caroline Gennez stopt met lokale politiek. “Dat nieuws klopt helemaal. In de tekst van het artikel stond echter dat haar partij sinds oktober 2018 in de oppositie zetelt, terwijl dat al sinds 2012 het geval is”, vult adjunct-hoofdredacteur Christian Neyt aan. “We zijn onlangs langsgeweest bij de meeste redacties. Op het vlak van betrouwbaarheid heeft niemand ons iets verweten.”

Bouwstenen

Belga brengt enkel feitelijk nieuws, geen redactionele bijdragen, toelichtingen, opinies, standpunten of commentaren en bovendien ook geen opmaak. De aangeleverde berichtgeving dient dus vaak als grondstof voor andere redacties om op verder te bouwen. Televisieredacties gaan op zoek naar quotes, beeldmateriaal, praatgasten en montagemateriaal. Een groot deel van de dagelijkse arbeidstijd gaat daar naartoe.

Reputatie

Iemand die de vertrouwensband tussen Belga en de Belgische media goed kent, is Sophie Lejoly. Lejoly is adjunct algemeen secretaris van de AJP, de Franstalige vleugel van de beroepsvereniging van journalisten, en heeft voordien jarenlang voor Belga gewerkt. “Alles is een kwestie van reputatie”, zegt ze. “Belga is bijna honderd jaar oud. In de loop der jaren heeft het agentschap een reputatie opgebouwd. Belga kan het risico niet nemen dat de media het persagentschap zouden omzeilen. Precies daarom wordt er zo aan die betrouwbaarheid gewerkt.”

Gratis nieuws

Aanvankelijk waren de media geneigd hun gratis toegankelijke sites te vullen met de berichten van Belga, ook al omdat weinig journalisten echt vertrouwd waren met internet. Daardoor kregen mensen de indruk dat de informatie overal dezelfde was. Vandaag komt daar stilaan verandering in. “Media beseffen dat, indien ze voor online informatie willen laten betalen, ze niet zomaar berichten van een persagentschap kunnen publiceren. Er verschijnen er nog, maar ze moeten óók – en vooral – eigen artikels online zetten,” meent Lejoly. Ook de RTBF wil iets selectiever worden. “Vandaag verzuipt onze eigen berichtgeving nog altijd een beetje in de stroom van secundaire Belga-berichten. We zouden minder van die berichten willen laten verschijnen. En wanneer we er toch eentje selecteren, willen we een stapje verder gaan door het bericht aan te vullen met reacties of de vakkennis van een van onze eigen journalisten”, besluit Thomas Mignon.